iletişim nedir ?

İLETİŞİM

İletişim, iletilen bilginin hem gönderici hem alıcı tarafından anlaşıldığı ortamda bilginin bir göndericiden bir alıcıya aktarılması sürecidir. Organizmların çeşitli yöntemlerde bilgi alışverişi yapmalarına olanak sağlayan bir süreçtir. İletişim, tüm tarafların üzerinden bilgi alışverişi yapılacak ortak bir dili anlamalarına ihtiyaç duyar. İletişimde belirli mesajlar kodlanarak bir kanal aracılıyla bir kaynaktan bir hedefe(alıcıya) aktarılır. Örneğin bir konuşmacı(kaynak) ortak bir dil aracılıyla kodladığı kelimeleri(ileti) ses dalgaları(kanal) yoluyla alıcıya(hedef) aktarır. Bu süreçte dönüt bekleniyorsa iletiyi gönderen başat kaynak, alıcı ise sonat kaynak olarak tanımlanır.

İLETİŞİM ÖĞELERİ

Gönderici (Kaynak): İletiyi hazırlayan, gönderen kişi.

Alıcı ( hedef): İletinin gönderildiği kişi.

İleti(Mesaj): Yazı, söz ya da davranışla gönderilen bilgi, duygu, düşünce.

Kanal: İletinin göndericiden alıcıya ulaştığı yol, araç.

ÖRNEK:

Gönderici: Yazar

İleti: Türkiye’de trafik kazaları artıyor.

Alıcı: Okuyucu

Kanal: Gazete

Kod: Dil (Türkçe)

Gösterge: Kendi dışında başka bir şeyi gösteren, düşündüren,onun yerini alabilen kelime, nesne, görünüş ve olgudur.Resimler, müzik parçaları, trafik işretleri, edebi metinler birer göstergedir.İletişim göstergeler aracılığıyla sağlanır.

Gösteren: Bir göstergenin sesteki ya da yazıdaki karşılığıdır.

Örneğin, ağaç göstergesinin göstereni a,ğ,a,ç sesleridir.

Gösterilen: Gösterenin zihnimizde oluşturduğu genel kavramdır.

Örneğin,

“kitap”  sözcüğü gösterge(dil göstergesi)

k.i.t.a.p. sesleri ya da “kitap” yazısı gösteren

“kitap” yazısını bir metin içinde okuduğumuzda zihnimizde oluşan genel kitap kavramı, “kitap görüntüsü” gösterilen

Kod: İletinin üretildiği şifreleme sistemine denir.

Gönderge: Sözcükle dile aktarılan dış dünyadaki bir nesne, bir olgudur.

İkon (görsel gösterge): Simge, şekillendirilmiş olgu. Dili kullanmadan iletiyi aktaran görsel parçalar.

(Resimler, şemalar, resimli romanlar birer ikondur.)

Simge: Bir toplumda bir gösteren ile gösterilen arasında sürekliliğini koruyan uzlaşımsal ve çoğunlukla da nedensiz olan ilişkiye dayanan görsel biçime denir.

(Güvercin, barışın; kalp, aşkın; dengede duran terazi, adaletin; kum saati, zamanın simgesidir.)

Belirtke: Aktarıcı ve alıcı arasındaki bilgi.

Örneğin,

Tuvaletlerde bay ve bayan yazısı---gösterge
Tuvaletlerde şapka ve topuklu ayakkabı resmi----- belirtke(simge)
Güvercin sözcüğü ---- gösterge
Güvercin resmi--------- barışın belirtkesi

Bağlam: Bir göstergenin öteki öğelerle birlikte ve onlarla birleşerek, bütünleşerek onların da yardımıyla bir kavramı yansıtmasıdır.
Göstergelerin bağlı bulunduğu tüm öğelerin oluşturduğu bütüne verilen addır.

Örneğin,
Kalkmak göstergesi: Bulunduğu yerden yükselmek.(Sınıfta üç el kalktı.)
Tren kalktı(Hareket etmek.)
Ahmet kalktı, giyiniyor.(Uyanmak)
Kanun kalktı.(Yürürlüğü sona ermek.)

Dönüt(Geri bildirim): İletideki amacın yerine getirilmesidir. Dönüt, iletişim sürecinin denetim mekanizmasıdır.

Filtre: Alıcının mesajı değerlendirme tarzı.

İLETİŞİMDE DİLİN İŞLEVİ

Göndergesel işlev: İletinin, dilin göndergeyi olduğu gibi ifade etmesi amacıyla oluşturulmasıdr. Dilin bilgi verme işlevidir. Amaç, gönderge konusunda doğru, nesnel gözlemlenebilir bilgi vermektir. Daha çok kullanma kılavuzlarında, bilimsel metinlerde,nesnel anlatımlarda karşımıza çıkar.

Örneğin, Hegel’ in felsefesinin çıkış noktası bilim değil, tarihtir.

Heyecana Bağlı İşlev: Göndericinin iletinin konusu karşısındaki duygu ve heyecanlarını dile getirme amacıyla iletisini oluşturmasıdır.Bu işlev, göndericinin kendi iletisine karşı tutum ve davranışını belirtir.Bu işlevde duygular, heyecanlar söz konusudur.Özel mektuplar, lirik şiirler, eleştiri yazıları dilin bu işleviyle oluşturulur.

Örneğin, Ben bu davranışı etik bulmuyorum, siz yanlış davranıyorsunuz.

Alıcıyı Harekete  Geçirme İşlevi: İleti, alıcıyı harekete geçirmek üzere düzenlenir. Amaç, alıcıda bir tepki ve davranış değişikliği yaratmaktır. Propaganda amaçlı siyasi söylevler, reklâm metinleri, el ilanları genellikle dilin bu işleviyle oluşturulur. Bu işlevde olan göndergelerde gönderici, iletiyi alanı işin içine sokmayı, sorgulamayı iter.

Örneğin, sınıfı hemen terk et.

Kanalı Kontrol İşlevi: İletinin, kanalın iletiyi iletmeye uygun olup olmadığını öğrenmek amacıyla düzenlenmesidir. Gönderici ve alcı arasında iletişimin kurulmasını, sürdürülmesini ya da kesilmesini sağlayan işlevdir. İletinin içeriğinden çok iletinin devam etmesi amaçlıdır. Törenlerde, uzun söylevlerde aile yakınları ya da sevgililer arasındaki konuşmalarda kullanılır.

Örneğin, Beni anladınız değil mi?

Dil Ötesi İşlev: İletinin dille ilgili bilgiler vermek, dili açıklamak üzere düzenlenmesidir. Bilimsel metinlerde ve öğretme amaçlı konuşmalarda karşımıza çıkan “Yani, demek istiyorum ki, bir başka deyişle…”  gibi sözcüklerde kendini gösteren dil ötesi işleve günlük yaşamda da rastlanır. Dil ötesi kavram,  üst dil ifadesiyle de karşılanır.

Örneğin, Beni yanlış anlamayın, ben bu sözcüğü mecaz anlamda kullandım.

Şiirsel(Sanatsal) İşlev: İletinin iletisinin  kendinde olmasıdır. Bu durumda ileti, kendi dışında herhangi bir şeyi, herhangi bir olguyu ifade etmez, yansıtmaz. Obje, iletinin kendisidir; ancak bu; iletinin insandan, hayattan ve yaşanılandan soyutlanması değildir. Burada sanata özgü gerçeklik vurgulanır.

Örneğin, dilin şiirsel işlevde kullandığı metinler olan şiirlerde şiirin amacı, o şiirin kendisidir. Dilin şiirsel işlevini kullanan gönderici alıcıda hissettirmek istediği etkileri uyandırmak için bu işlevi harekete geçirir. Edebi sanatlardan, çağrışımlı sözcüklerden yararlanarak imgeler oluşturur, sözcükleri daha farklı anlamlarda kullanır. Edebi metinlerde dil, şiirsel işlevde kullanılır.